O MELLOR NON E TAN ESAXERADO

Ano da era cristiana de 2.030.-
Lugar: Val dos Marcos.
Hora, oito da tarde do mes Novembro no dia de Todolos Santos.
Estaba a xente esperando a res, para despois de metela na corte, ir o Sagrado a rezar polas almas do defuntos. Habia un pequeno problema, os responsos deberian ser ditos en dous sitios. No autentico Sagrado que hai arredeor da igrexa, e no cemiterio do Camiño Novo.
Decidiuse ir ó Camiño Novo, despois de andar arredor da igrexa, polo Sagrado.
Entrou a res nas cortes, vestironse as mulleres dacordo coa función que se ia realizar; Panos na caluga atados por debaixo dos queixos, mantons encima, é solo os ollos relucian, co reflexo das velas que levaban ó efecto.
Un parroquiano, decíalle autro- chacho, este ano non hai castañas nin para fecer un magosto nunha carqueixa. Non sei conque cebaremolos porcos.
Deixaos que pasen fame-decia o contertulio, asi o xamón terá mais freba.
¿Quen coño nos ia decir hai seis anos esto- terciu un terceiro-haberá que rezar ó santo dos imposibles, para ver se se arregla algo.
Caleron, pois daquelas o crego xa estaba hisopando sobre as lápidas que tiñan diante, e iniciando un “pater noster”.
Estaba, eu, xa un pouco canso e decidin sentarme nunha escaneta das que hai dentro da igrexa, naquela escaneta que estaba a entrada da sacristía, e que voltaba a estar no mesmo lugar.Debinme de quedar dormido, porque despertei cando xa alí non habia naide, todo era obscuridade, so quedaba alumeando a lampariña do Santísimo. Mirei o reloxio e eran caseque as cinco da madrugada.
Cando me ia a levantar para sair, descubrín a procesión mais rara que vos podedes imaxinar. Era unha procesión de sombras, todos con sotana, que entraban pola porta grande.
Por enriba das sotanas levaban unha especie de casulla, na que habia polos dous lados frases escritas. As sombras chegaban debaixo do púlpito, facian unha inclinación de cabeza , e , en fila india saian pola porta sur da igrexa.
A última, era unha sombra pequeniña, mais ben parecia a sombra dun monaguillo que a dun cura, mais pola fachenda albisquei que era tamén sombra de crego.
Viume e acercouse a min, e eu con todo o respeto erguinme, e tentei saúdalo, mais arredandose, a sombra díxome. ¡ NOLI ME TANXERE!
Ben ví que toparle era imposible, pois non hai xeito de facelo cunha sombra, e menos se é unha aparición.
Todolos tonsurados que eran, o foran da igrexa de San Cibrao.
De primeira non fun quen de entender o que decian aquelas pancartras que levaban tapandoles por detras e diante, hasta que me din conta de que tamén estaban escritas no vello idioma romano, que igrexa hai pouco abandonou.
Según me comentou o cura pequeniño que parou a falar conmigo, eran laios por aqueles pecados que fixeran cando eran cregos vivos e andiveran en negocios relacionados co mais alá arrebañandole posesions os seus feligreses. Todo esto contoumo mentras saíamos o adro, donde continuou a parolada.
Verdadeiramente o Sagado vello é moito mais romantico e agarimoso que o do Rouso do Camiño Novo.
Polo que puiden ver todos tiñan algo na súa contra, pois o que non le arrebañera un catañeiro a unha velliña, afanerale unha cortiña, outro un prado e asi unha carrioula tan grande como o número de cregos multiplicado por dous.
En relidade a pena non les viña por a rapiña, pous nesa aira metese todocristo e o fin todo é perdoado.
O problema era pola rotura de contrato: A xente que le daba as posesión dos seus herdeiros a igrexa, era a cambio de que receran ou le dixeran misas “in aeternis”, cousa que os curas non fixeron, e o resto dos seus colegas tampouco, o que levou os damnificados a levantarse en greva con pancartas, ante o Gran Facedor, que determinou que aqueles que inicieran o contrato deberian pedir perdón a os perxudicados.
Os pobres tonsurados, solo podian sair de noite, pois polo dia corrian o risco de ser lapidados.
¡Que Zeus les perdoe!

¡MACHISMO DE ALTOS VUELOS?

Se, neste país de mer....itos pequenos, houbera mulleres, como algunha que tiven a honra de coñecer en Val dos Marcos, mentras o señor Raxoi (perdón, Rajoy) aspire a rexir os nosos infaustos detinos, ningunha fémina le daría o seu Voto, despois do seu arranque machista en relacion coa Sra. Ministra de Facenda.
O mellor quérese quitar ó complexo do que tanto le acusoú un seu correligionario cando falaba na cope. Coido que le chamou mais de unha vez “maricomplejines”.
¿Sería por esto, polo que onte tentou ninguneala?
¿Que pasaría se un “bon machote” o reta a duelo de espada ou estoque?
¡Que Deus nos asista, con esta xente, se chegan ó poder, é coa que les está caendo co caso Gürtel!

¡"YA" ERA BOLO!

Nunha das miñas estadías en Val dos Marcos, acerqueime a preseira que echarca a auga para que logo chegue as cortiñas, pois de repente, o liquido elemento fallou.
Primeiro fumos Anxela e mais eu, unha tardiña, é desde Rebordelo percorrimola caldeira hasta o fondo dos prados das Pombeiras. Xusto a uns dez metros do seu inicio, un par de medios canlois, cederan é polo intersticio dos mesmos marchaba a auga outra vez pro Rigueiro de Belois. (Gustaríame saber se é con b ou con v) nas bicadas das caldeiras do prado do Jaime é da Esther.
Dalí a uns días, gracias o Fidel que nos levou ata o mesmo sitio, no seu todo-terreo, a meu cuñado e a min, conseguimos entre todos arreglar a desfeita. En realidade quen traballou e puxo os medios foi o Fidel. Graciñas.
Agora non quero falar do arreglo, creo que xa o fixen, quero falar da FRAGA DA CARANTOÑA.
O carrioulo do amigo Fidel, levounos hasta o porto das Pombeiras, xusto debaixo do prado dos Froles, e desde alí baixemos polo prado do Caxera e do ti Ramos.
Estando alí recordemonos da Fraga da Carantoña, que estaba na borda do camiño, xusto enriba dos primeiros prados.
Cando foi o do arreglo do camiño hasta Valdecabritos, parece que roullou pola pendiente abaixo hacia o rigueiro.
Miremos por tódolos lados no rigueiro e alí non habia nada, nin tanxiquera trazas de que baixera. Cheguemos a conclusión de que fiquera enterrada nunha especie de lamacal que hai no medio do prado que era do ti “Laudio”.
Estando nesas, conteille ós meus acompañantes, o que me fixera nunha ocasión unha burra moi grande que merquera o Paco do ti “Lias”, a que era mais coñecida por o “calatró”. Aquel enorme xumento zampoume a merenda por dúas ou tres veces, en Rebordelo, abondándoa dos carballos nos que a deixera.
Entonces o Fidel, sen mais comentário dixo: ¡E era bolo!.
Tanto meu cuñado coma eu quedemonos mirando para él, que o ver que non sabíamos de que ia o asunto contouno: O parecer, nunha ocasión pasoulle o mesmo o ti José, o abuelo do Delfín. Tamén unha burra le comeu a merenda, e o maior disgusto do ti José era que :”ia era bolo”
Os bolos eran un pan mais pequeno que os normales que se facian daquela, comianse ó pouco tempo de cocelos, e tiñan un sabor distinto as “hogazas”
¡ERA BOLO!.

EU, NON ESTOU DACORDO

Entre onte, co asunto da manifestación dos que non queren o aborto, mais que abortan cando as súas fillas ou mulleres quedan preñadas e hoxe co GALEGO, teño un lixeiro cabreo. Temos que ter en conta que para esta xente a “jodienda”, é unha especie de xogo ó que só queren xogar eles.
Onte, dia dezasete de outubro do 09, na manifestación da Capital do reino, cuxo nome deriva do nome árabe Magerit, por moito que lo foda ós da direita na súa fobia a todo aquelo de orixe árabe, (non teño nada claro se o radical az, no será da mesma orixe). Nesta manifestación, decía, na que, coma sempre, esta xente fai confundir o cú coas témporas, habia moita xente. Nas entrevistas da “tele” e das “radios” decian que eles estaba en contra do aborto, ¡coño, coma min!. mais non por eso estou en contra das leis que o regulan.
Teño que decir que nos anos sesenta, a xente do pobo non abortaba, paría, ainda que o pai fose desa casta que agora repudia o que antes caseque obrigaba. Se fai falla podo dar nomes e datas. Están nas hemerotecas.
Onte escoiteile decir a varios politicos da direita recalcitrante, e algún outro que de cando en vez presume de progre. ainda que eu o dude. O que decian era, que, eles non estaban dacordo, como se ese eles fora en nome dos que os voteron. Quero decir que, non falan en nome de naide, falan no nome deles, é o que queira que se apunte. Desgraciadamente apuntase moita xente ou mellor dito bailanle as augas.
Tamén escoitei a unha muller decir que ela estaba en contra do aborto, porque xa pasara por eso é non queria que naide sufrira o que ela. Esta señora haberia que decirle que a lei no abriga a abortar a ninguén, por suposto os católicos non deben facelo, é se o fan automáticamente deberian darse de baixa desa relixión. Dixen católicos, non CRISTIANS.
Tamén le diria a esta señora, se abortou por ser violada, ou por que le dou gusto o corpo. ¡Só lle pido que o analice!
Hoxe co do galego, mutatis mutandi, escoitei o mesmo, dalgúns politicos deste país os que o GALEGO, os colle a ripiapelo. Hai que “joderse”, que os que tal afirman con mais insistencia sexan do colectivo dos ensinantes (perdón lle pido os normais). Será por mor de que é mais traballo?. ¡Hai moitas mais profesións, amiguiños, que non esixen nada mais que ir tras da rella e da xunta! (Volvo a pedir perdón os verdadeiros labregos, grazas o que subsistimos)
Debería, por lei, estar prohibido ós politicos, usar os pronomes personais en plural, e tamen os “mayestáticos”.
Cada vez que falen en nome dun hipotético pobo, sempre deberán facer a observación, de que só fala en seu nome, e no daqueles que os autoriceran baixo escritura notarial.
DIXE. ( Uff. ¡que descansado quedei!

RECORDOS MACABROS DE VAL DOS MARCOS

Estaba eu dándole a paliza o carpinteiro, no curral, donde tiña o taller, a forxa, é os trebellos de zapateiro. Caseque mellor dito de zamanqueiro.
Eu vinlle facer uns zamancos totalmente noviños. Madeira de amiero nova, badana nova, ferraduras novas.
Tiña unhas formas de cartón xa preparadas, polas que cortaba a badana. Éstas tiñan, feito por él, unha série de medidas polas que sacaba os números que calzaba cadaquén.
Non recordo que traballo estaba a facer o Pepe, so recordo, é polos pelos, que eu estaba alí, coma case sempre.
Sería alá polo ano milnovecentos cincuenta e un ou dous, da era cristiana, polo tanto a metade dos vosos pais ainda non naceran ou andaban nelo. Refírome a aqueles que naceran despois da metade do século pasado.
Baixou a Dolores, algo alporizada, e non sei que le dixo ó Pepe, dunha muller atropelada é que estaba a morrer.
O Pepe saiu a fume de carozo a rúa, e miña nai mandoume subir pra casa a coidar do meu irman César é do Xeria que inda era neno de pañais.
Na barriada houbo balbordo. A tia Maria Rosa estaba alporizada, na casa da tia Fernanda o mesmo.
A curiosidade miña cada vez era mais grande, pis non acababa de enterarme do porqué daquel alboroto. Todo o mundo andaba ansioso, é naide decia nada ós rapaces.
Dalí a unhas horas as campas toqueron a “sinos”. Ainda non se inventeran as campas cibernéticas.O mellor son so de “cassete”.
Volteron todos a casa, sosegouse o ir e vir da xente, e parecia que todo voltera a normalidade.
No curral, o traballo de meu pai, colleu unha deriva diferente á que tiña. Escomenceron a traer de casa do ti Elias, unhas táboas de chopo, e o carpinteiro a traballar nelas.
Pronto caí na conta de que o que estaba a facer era un cadaleito. ¡Mau!, pensei pra min, alguén deixou este mundo.
Preguntei, o pai é so me dixo que ocorrera unha desgracia. Miña nai ó mesmo. Desde o cimo da escaleira, a tia Maria Rosa, comentaba coa Dolores, que ¡menuda desgracia, e quen o ia a pensar!.
Por fín entereime que morrera unha tia do Cura, Don Manuel.
A miña mente foise rápido a tia Fermina, muller a que eu le queria, pois de cando en vez, deixabame tocar as campas, aquelas nove badaladas que facía soar tódalas tardiñas.
Trabuqueime, pois nunha conversa que solo comprendín a medias, escoitei que no cimo do Camiño Novo, fora donde aquela muller tivera o percance.
O dia seguinte foi o enterro, xa eu sabia que a morta era a tia Cesárea, unha irmá da tia Fermina e do ti Elias. Como fora a morte non o tiña claro, pois entre os grandes habia unha especie de pacto, en que os rapaces non nos enteréramos de como fora. Mais todos sabíamos que algo raro pasara.
Mais tarde entereime: Baixaban cos carros, despois de facer algunha laboura de labranza habitual, e no cimo do Camiño Novo, as vacasa correron o carro, a pobre muller tentou paralas pondose diante, e foi atropelada de forma inmisericorde, pola xunta de vacas e mais polo carro.
O parecer o segredo que mantiñan os grandes era para evitar que le fixeran a autopsia.
Supoño que desto poderia falar con moito mais coñecemento de causa a tia Esperanza, pois eran veciñas, e o ti “Vitor”, era sobriño da difunta.
En Val dos Marcos xa habia accidentes de tráfico daquela.

RECEITA CONTRA UN VIRUS

HAI UN VIROS MOI RESISTENTE NO PLANETA TERRA.
O principio queria titular esta entrada así : hai unha nova triloxia de deuses na terra, mais considerei que era demasiado inmaterial é non reflexaba a realidade.
Polo tanto imos ó que imos. Hai un virus indecente e de dificil erradicación que xa está tan estendido, que xa caseque podemos considerar que se fixo imprescindible.
Vexamos: Está en todolos lugares, eso si disfrazado de distintos xeitos, polo que ás veces é moi dificil de detectar. Chegou a facer unha simbiose tan grande e tan disimulada que ogora mesmo a metade ou mais da humanidade non pode vivir sen él, é o que é o peor esa metade case o impón o resto.
Chegou a facerse o dono das nosas vidas que moitos creen imposible vivir sin él. Se desaparece moitos pensan que non o soportaría. A luz desapareceria polo que quedariamos as oscuras, tamén desapareceria a comida, pois agora todo depende del. Desaparecerian as diversións audiovisuales, desapareceria en definitiva casi de todo, pois sen ese virus quedariamos un pouco, a depender de nós mesmos, e eso parece que xa o olvidemos.
Pensade un momento: ¿que relación atopades, ou mellor dito, cual é o denominador común entre os nseguintes servicios?: A energía para as casas. O telefono.A nómina que se cobra a fin de mes.A internet. As compras nos comercios. A auga que nos chega a billa da cociña.A suscripción a prensa. O pago dos colexios ou similares dos rapaces.
Así poderia seguir facendo crecer a lista de forma caseuqe infinda.
Eu atopei a relación para todos os mencionados e os que non mencionei, que se queiran añadir: A BANCA.
Non podemos contratar ningunnha cousa, sen deixar un número de conta para que nos carguen os recibos, polo tanto todo quisque debe ter unha.
Se non tes unha conta nun banco ou nunha caixa de aforos non eres ninguén, pois non poderás ter nada. Naide te suministrará nada se non le dis donde te pode cobrar. ¡Eso sí naide te irá a cobrar a casa!, salvo que le debas muto a alguén é decida contratar o cobrador do frac, que seguro que depende de un banco ou de unha compañía asociada ó mesmo.
A banca fíxose tan imprescindible nas nosas vidas, que é impposible prescidir dela. Eso sí, se os dirixentes da mesma especulan e meten a pata, o fin temos que pagarle todos a desfeita, pois como ten agarrado polos Eggs, ós politicos, ameaza co colapso e caos total. E nos como pardillos creemolo. Non nos paramos a pensar na cantidade de diñeiro que, aparte dos beneficios, se levan os directivos cos famosos contratos blindados.
O outro dia escoitei a un verdadero parvo decir que os que mais sabian habia que pagarles para...... non sei que, pois ainda non escoitei falar de contratos donde se le esixan responsabilidades ós que fagan as cousas mal. Remitome ó último desastre economico-financiero mundial, que evidentemente é moi claramente é un problema de xestión dos sesudos da banca é da especulación da mesma. ¡HABIAQUE MANDALOS A GALERAS A TODOS, POR CONTRATO BLINDADO!
Eu considero que esto é un virus.
Creo que teño a meciña para o mesmo. QUE TODO O MUNDO LEVE OS CARTOS PARA O COLCHÓN.
Teriamos uns meses de convaLecencia, mais Ó fin volveriamos a vivir mellor que antes da infección.
Daria gusto pagarle todos os meses a ese feixe de cobradores que aPareceria pola porta, a luz, o telefono, o periodico etc. etc. E o masi importante cada fin de mes poder sobar os cartos antes de metelos na caixa dos zapatos.
Acabariase o pagar comisión desto e de aquelo, intereses por esto e aquelo, comisión por apuntes, sen que naide te consultera antes, pois se querian cobrarte calquera cousa destas terian que pedilo e ti estaria no dereito de negalo.
Buffff. ¡Que carallada!.
En Val dos Marcos un bon sitio para meter o diñeiro, seria o trobo dun cstañairo. ¡Xa veríades como non volvian a arder!

A LOBATA, O CARETO, O LABATO, O TI JOAO E O LOBO

O Careto, o Lobato, sua nai a Lobata, o lobo e o “ti Joao”

Hai quen di que, o lobo é unha alimaña astuta. Eu creo que é un animal moi listo.Creo que é capaz de resolver situacións adversas sobre a marcha, e sobre todo que é un ser moi valente
Vou contar unha história da que fún testigo real, xunto co meu tiu Manolo, e creo que o Agustín da tia Cecilia Caxera. Unha vez que estabamos de caza pola banda de Hermisende, xusto na ladeira que hai fronte a Penacoba acaeceo.
Estaba o “ti Joao” co magote na ladeira mencionada, daquela él levaba a res de nove ou dez casas.
Hai que decir que unha das fontes de riqueza-pobreza, de Val dos Marcos, era a gandeiria, por un lado a maior e por outro a pequena, que é a que nos ocupa. Era esta pequena gandeiria un pé das pequenas trebedes que sostiñan o pote co caldo de berzas.
Nas autocracias da raia, tanto de un lado como de outro, xa era dabondo subsistir.Coido que os portugueses son mais sinceros que os españois, pois as súas aldeas, sencillamente chamanlle autarquias.
O “ti Joao”, era un home, daqueles que deixan pegada na xente, tiña un carácter rexo, coñecia ben o seu oficio, e decianse algunhas cousas que o parecer el dixera ou fixera. Recordo agora dúas. Unha, cando polas noites, no café do Caxera nos xuntabamos para botar a partida, durante a media hora do “parte”, habia que non facer ruido para que os vellos escoiteran as trapalladas do rexime imperante no momento. Acaecia que cando acababan as noticias os locutores daban as noticias do tempo. Habia todolos dás ó final de todo unha seción que facia unha previsión do tempo para o dia seguinte, que invariablemente escomenzaba asi: TIEMPO PROBABLE PARA MAÑANA. Entonces o “ti Joao”, liscaba, e algún coñón sempre le preguntaba ¿Que tempo dan para mañá?, e él contesta:¡¡ Bo!, tempo probable!.
Noutra ocasión probou unha máquina de afeitar electrica, e dixo: ¡Que suaviña, nin se sinte!. Resultaba que non le quitara o protector as cuchillas.
Volvendo o lombeiro da Chaira Nova, vimos desde os pestanos nos que estábamos, como un lobo se acercaba ó magote. Os cans venteeron-no e escomenzaron a sua persecución. Os dous cans ian dreitos o lobo, mais a Lobata, que era mais veterana, non fixo o mesmo, simplemente cortoulle o camiño ó lobo que se viu atrapado entre os tres.
Organizouse unha boa trifulca canina, quexabanse os cais, pois non está moi claro que non se morderan uns ós outros. Detodolos xeitos tiñan ó lobo “amendrollado”, ainda que de vez en cuando algún dos cais queixabanse de xeito lastimeiro.
O“ti Joao”, acercouse ó campo da greña, co ánimo de axudar a derrubar o lobo, pois xa estaba frotandose as maus polos dez pesos que le podia dar o ti Emilo pola pel.. Levaba un garrote, como aqueles dos pastores xudeus, moi parecido o que sai nos libros de santiños é que retratan a Abrahan. Cando viu un momento no que le podía dar un garrotazo ó lobo, baixou o caxato con toda “ a alma”, mais éste, por arte de maxia retirouse, é o caxato mediulle as costa a Lobata, que dando un forte coinco, abandoou a pelexa, o que fixo que os cans tamen o fixeran. O lobo renqueante enfilou o camiño hacia Fontón de Porcas, eso sí sen rixelo.
Nunca le aticedes a un can, pois éste vai considerar que algo está facendo mal, é abandonará a contienda.
•

AS FEIRAS DA MEZQUITA,NOS ANOS CINCUENTA

Nestas lérias do voso amigo Xabrés da Teixeira, xa foi mencionada a história do marqués de Trasil, do seu abandono pola súa mulles é a criada, é de como él brindou aquelo con champagne e gaseosa, se ó choro ia pola muller ou pola mucama.
Como daquela non o transcribín, non por olvido, senon por galvana, oxe vou refrir a morte daquel aristócrata, da que eu fun testigo.
Eu fixera xuramento de non revelar aquelo mentras dureran as feiras no Toural, mais como xa non existe o motivo do xuramento, considerome liberado do mesmo.
Chegara o día dezanove, polo tanto era día de feira na Mezquita.
Dende uns días atrás, eu tiña unha doenza nos ouvidos; doianme, é o que era peor, todo quisque notaba que non oia ben. Preocupados meus pais pola miña doenza, é despois de levarme a Don Santiago en Hermisende, decidiron levarme ó practicante da Mezquita, por recomendación do galeno de Val dos Marcos. Desto non quero facer comentários.
O dia dezanove, a eso das seis da mañá ergueronme da cama para ir a Mezquita. Saímos, camiñando, polo camiño de Rechouso en dirección a Castromil, una rioula de xente. Uns con reses para tentar vendelas na feira, outros camiñando coma nos, para ir o practicante, que daquela tiña mais predicamento que os mécdicos. Tamén ia o famoso marqués abandoado pola muller é a criada. Ëste levaba un burro-cabalo, que polas trazaz non tardaría en deixar ó seu dono, ben por defunción ou ben por necesidade.
Como eu era inda moi pequeno, seis ou sete anos, de cando en vez fun a cabalo daquel saco de osos, sempre con medo de que o pobre becho tropecera nunha pedra e rolderamos ambolos dous polo medio das uces é carqueixas das beiras do camiño.
Cheguemos a Mezquita des pois de pasar polos dous Castromiles, o castelán é o galego, cruza por o Castelo de Formigoso, Santigoso, donde ainda vivia o seu famos gaiteiro, e cada quen fixo o que tiña que facer.
Para volver, como era bastante lonxe a Mezquita de Val dos Marcos, é como apareceu por alí un coche mixto que ia a Lubián, ó meu pai decidiu que voltariamos nel, pois non era o mesmo camiñar trinta kilómetro, que doce.
O marqués tamén decidiu volver naquel coche, donde na mitai viaxaban vacas, e na outra humans. Tamén estaba habilitada a baca do alto do enxendro aquel, para que pudese ir xente. O aristócrata endilgoule o xamelgo a un veciño e tamén sacou praza no “mixto”.
Cuando iamos a montarnos naquel trebello, meu pai dixo que nós iriamos na “baca”, pois ó parecer na parte compartida por animales e xente, ia un home que padecia a tuberculose, é decidiu que era mellor ir no alto, cousa que eu agradecin pois aquelo tiña un plus de risco que non habia abaixo.
Para subir ó coche na parte alta habia que facer uso de unha escada na traseiro do vehiculo, para subir a zona darriba donde iban mixturados bultos, caixas foguetes para as festas é homes.
O subir ó “revisor”, advertiu a meu pai de que no alto levaban un cadaleito, para unha aldea das portelas, que non tivera eu medo que ia valeiro. Solteron unha gargallada, e cada quen o seu.
Subimos, acomodémonos cinco ou seis persoas no alto, e cando o coche ia a arrancar, apareceu correndo o marqués, que para non perder o costume chegaba tarde. Subiu e sentou a carón meu, de costas para o cadaleito.
Arrancou o carrioulo, que desarrollaba unha velocidade máxima de uns vinte kilómetros/hora..
Cuando nos íamos acercando a Vilavella, escomenzou a chover. Un mozo, creo que de Padornelo, ó ver que chovia, abriu o cadaleito e meteuse dentro do mesmo. So o vimos os que estabamos de fronte. O marqué e outro mais non se decateron. Iniciémos a subida a Portela da Canda, e unha vez rebasada a mesma, a altura das Hedradas, deixou de chover. O chegar as ventas de Chaos, o coche parou, é cuando volvímos a subir para continuar a Lubián, tratocaronse os postos dos viaxeiros do alto do coche, quedando o cadaleito a vista de todos.
O mozo que se metera dentro, que se debera quedar dormido, de sútaque levantou a tapa e erguendose, preguntou ¿xa deixou de chover?.
Cando quixemos avisar ó marqués e aquel outro home, xa non houbo remedio, ainda que o coche de linea ia debagariño, o sairen espaboridos e sen reflexionar moito, é a toda carreira, atoperonse esnafrados naqueles barreiros.
Se algunha vez pasais por donde antes era a hermida da Tuiza na vella carretera, uns douscentos metros mais abaixo, xa cerca do rigueiro que recolle as augas das Valiñas, atoparedes unha cruz de pedra, donde está a data do acontecemento, e creo que tamén os nomes dos dous valentes.

EN DEFENSA DO GALEGO(NAS PORTELAS TAMÉN SE FALA)

A fantasma do castelán e a reserva da lingua galega
Será a Galicia do futuro un lugar de España onde se fala un castelán especialmente penoso? Será ese o seu feito diferencial máis destacado? Ese sitio onde se dirá, como xa se di, “voy a junto de”; onde se espeta tan a miúdo como se fala o de “tú me dijistes”. Será esa a presenza que lle queda ó galego que mamamos como propia lingua nas beiras de León, Asturias e Zamora? O esqueleto, unha fantasma escondida baixo a pel do castelán mal falado que prima cando se pasa A Canda, O Bierzo ou Pedrafita rumbo a Fisterra?

Pese a accións de promoción que denunciaban como imposición, inmersión ou quen sabe que criminais plans de expulsión do castelán de Galicia, o castelán ten boa saúde en Galicia. Mala sintaxe, acento rariño, pero boa saúde. Non se perde, mal pecado. O galego, pola contra, vai caer máis de présa de agora en diante. Non creo que o galego dos parlamentarios e demais políticos anime a ninguén a falar galego. Non prestixian a lingua. Non son bo exemplo. Pero era a presenza da lingua galega nos medios audiovisuais, porque os escritos sempre o foron maioritariamente en castelán. Agora son cada vez máis os políticos e parlamentarios que non se senten na obriga de usar a lingua propia de Galicia. Nin no chamado Parlamento Galego. Ornamentos fóra. Viva a sinceridade. Morra o galego. Agora, a publicidade institucional comeza a facerse tamén en castelán, porque non pode haber discriminación positiva nese eido, seica. Agora, o uso do galego si que viaxa costa a abaixo e sen freos; comeza a roldar o galego como alma en pena, mesmo na administración, onde entre os mesmos funcionarios que sentían a obriga de falar galego existe agora a percepción de seren mal mirados se falan galego por norma ou por libre escolla.

Agora que nas Portelas non temos alcaldes que vexan o galego como unha vergoña que é preciso esconder, nin mestres que prohiban ós rapaces (qué rapaces?) falar galego durante os recreos. Agora pode ser o momento de convertérmonos na reserva oficial da lingua galega, o sitio onde acudan, nun futuro moi afastado (ou non tanto) os estudiosos de linguas raras, en perigo de extinción ou extintas (salvo nas reservas e nas fonotecas). Podemos ser os últimos expoñentes dunha fala mítica, como é agora o silbo canario, que aínda se aprende nas escolas de La Gomera. O silbo gomero acaba de ser declarado pola Unesco Patrimonio da Humanidade. Quen nos di que, no futuro imperfecto que nos agarda, os lugares do occidente asturiano, do Bierzo, das Portelas, Brumoso e Val de Marcos, non poden ser tamén declarados patrimonio inmaterial da Humanidade por conservar e falar unha fermosa lingua chea de matices que deixaron morrer (ou mataron) no territorio que lle era propio?
Publicado por Javier Loro en 3:50 2 comentarios

¿ARAS SOLIS POLO FISTERRA?

Estaba mirando aqueles barrancos enormes hacia ó mar, no al to da Serra da Capelada. Os ocres do outono rebrincaban nas follas das arbres o que nos estaba decindo que andaríamos polo medio da estación do Outono.
Corría unha brisiña que afeitaba en seco, é aproveitando un sainte granítico que na sua parte sur resguardaba o frio do norte, o mesmo tempo que ó sol se deixaba caer por enriba dun, e agarimabao, quedeime dormidiño.
Soñei que estaba ó pé dun amilladoiro, descansando cando a miña beira chegueron dous pelegrins, tamén polo visto bastante cansos.
Sen saber como nin como non, descubrín que aqueles pelegrins eran : Xesús e San Pedro. Estaban cansos e tiñan moita sede. Sobretodo San Pedro, queixabase bastante e clamaba por un chisco de auga.
Entón Xesús mirou ó ceo e pediu algo para calmar a sede. Do Alto, caeu unha fermosa mazá. Colleuna e cunha navalliña escachuna a metade para compartila con Pedro.
Do medio da froita, saiu San Andres laiandose, de que fora destinado o fin do mundo e que alí non ia naide, polo que non podia cristianizar a ninguén.
Entón Xesús dixólle que non se preocupera, que alí, en Teixido ia ter lugar unha das mais grandes romarias da cristiandade.
Despois desto vin pasar uns poucos séculos, e volvin a atoparme, esta vez con Andres, queixandose de novo a Xesús, decindole que le tiña mais apego a Iago, pois as romarias de Compostela eran moito mais populosas que as del, ainda que él levaba mais tempo alí.
Enton Xesús díxolle que non tivera pena, pois ia determinar que naide puidera ir ó ceo sen antes pasar pola súa capela.
Alí terian que ir todas as almas antes de subir o ceo, as que non foran cando estaban encarnadas, deberian volver a Terra e peregrinar ó que daquela seria coñecido como o santuário de San Andrés de Teixido, co corpo do primeiro ser que atoperan o reencarnarse.
E por eso, que si algunha vez ides a Teixido, non debeis de pisar ningunha clase de vicho co que vos atopedes, pois seguro que é a alma de un pelegrin, que non se acercou por alí cando estaba vivo.
Desde entonces, no dito popular está recollida a frase que dí: A San Andrés de Teixido, vai de morto que non foi de vivo.
Os impios, din que todo eso é unha trapallada, pois aquel lugar xunto co de Fisterra sempre foi un sitio donde se adoraba o Sol. Mais ben creo eu, que alí iban a rezar polas noites, pois como o sol tódalas tardiñas se mergullaba no Mare Tenebrosum, tiñan medo de non volvera ó dia seguinte.
Espertei cos berros dos meus acompañantes, que me andaban a buscar. Baixemos o camiño que levaba a San Andrés, é o pasar por un amiladoiro vin unha lagartixa que me pareceu que me chiscaba un ollo. Disimulei e continuei o meu camiño.