lunes, 31 de agosto de 2009

¡TUIZAS, ¡AQUELAS!

Xa non corren os mesmos tempos pra naide. Xa o dixo o romano, “tempus fugit”.
O único que, eu, le podo achacar ó asunto, é todo o do meollo climático, stres, e outras trapalladas que agora non se me lembran, ou no quero acordar.
Toda esta carallada ven a conto a raíz dunha curiosidade que xa vai un montón de tempo coñecín, oín, escoitei ou soñeí.
Para que naide perda rípio do acontecido, teño que contestualizalo (palabrexo donde os haxa). A época foi aló polos anos setenta e moitos, é cando, ainda a feira-romería de Lubián era tal. Ir á misa, ecoitar os foguetes, dar voltas arredor do santuário, comer o polbo, antes de meter as nádegas na confluencia dos ríos Pedro e Tuela, a partir da cual confluencia, os rios chamanse Tuela.
Habia moi poucos coches no couto, creo que inda non pasaba a estrada a Galicia por enriba, (o mellor estabase a facer), o asunto é que aquel ano eu fora a “A FESTA DA TUIZA”.
Tamén teño que decir que, daquela o meu amigo “O Rubio”, organizaba as famosas tiradas de tiro o prato, nas que eu participaba é que nunca gañei cousa.
Outra información interesante e necesaria, para o bon coñecemento do negocio, é que daquela, en Lubián habia o primeiro alcalde socialista, o meu bo amigo F. Lubián que entre outras cousas é irman de meu cuñado J. Lubián. Aproveitando que o Tuela tamén pasa por Val dos Marcos, farei unha pequena homenaxe o seu pai, tamen amigo,DON FELIPE LIBIÁN Sr. Tamén debo decir que estaba de Xefe de Linea da Guardia Civil, o sarxento do meu pobo, DON DOMINGO.
Saída de misa, baile vermout, algún que outro tiro de entrenamento ó prato, balbordo por todolos lados, rapaces correndo detrás dos canelos dos foguetes, algún que outro cristiano que xa escomencera a empinar o codo o día de antes e tamén daba tumbos polos lameiros...... .
No medio, ou non, dos prados que rodean o santuário, durmia unha pobre lebre. Aguantou todo o que puido, o paseo das vacas que estaban na feira, o ruído dos chocallos e as esquilas, os berros do persoal, mais..., ¡oh,Deus meu¡, foi incapaz de aguantar os balbuceantes pasos de un infante que daquela escomenzaba a súa andadura. A lebre, que non estaba afeita a aquelo, pensou que o infante estaba beodo, é non sabendo que facer, optou polo que considerou o mellor recurso: LISCAR.
Ergueuse da súa cama, ollou para todos os lados, é endexamais o vira tan “fodido”. A xente, as vacas, os trompas, en definitiva, todo o balbordo que a rodeaba, acollonou-na, é mirando o seu arredor, dando un “Gracias Deus”, escomenzoú a correr polo medio de toda aquela “marabunta” de patas, botas, zapatos, botines, e garrotes que tentaban deslomala, dreitiña ó único lugar seguro: OS PES DO SARGENTO DA BENEMÉRITA, o cual o ver que o bichiño se acochaba entre eles, fixo o que todo bon axente da autoridade fai (quero creer): AGARRAUNA POLAS ORELLAS, PÚXOLLE A OUTRA MAN POLA BARRIGA, E PASENIÑAMENTE DEIXOUNA NAS CARBALLEIRAS QUE CIRCUNDAN O SANTUÁRIO.
¡Lástima de estofado,! teño pra min que dixo o cuñado do Sarxento.
Tempos aqueles, que decian os antergos, cando un home deixaba escapar as poucas proteínas que tiña a oportunidade de levar o seu organismo.
Uha aperta a Don Domingo, é un bo recordo pra Don Felipe Lubián Sr.

domingo, 30 de agosto de 2009

HAI QUE TER CUDADO ONDE SE MEXA

DÚAS AVENTURAS NUNHA, DO TI MARCELINO GARRIDO (Lugar das Carqueixas)

Os días do mes de Santamariña tocan ó seu fin. Coma sempre, as horas do “dolce facere niente” acabéronse. Que perdoen os do país en forma de bota, se a frase non está correctamente escribida.
Antes de liscar de novo as terras mareantes da cidade olivica, pedinle ó meu amigo Serafín, que me contara unha história que él recordara, dalí, da nosa terra : Val Dos Marcos.
Primerio díxome que non recordaba ningunha, mais caseque a renglón seguido, recordou unha na que él mesmo estivera presente, polo menos en parte. Foi cuando o Serafín estaba destinado na Teixeira, facendo as funcións propias do seu traballo naquel momento: Formaba parte da forza da Guardia Civil, que vixiaba os montes dos Moares, para evitar o contrabando, e mais que as portuguesas fixeran carbón, dos fermosos torgos que xurden entre as moas graníticas dalí.
A história, aparte do que él vira e escoitara, tamén la completou un amigo da Teixeira: Martín Gordo.
Acaeceu alá polos anos sesenta, mais ou menos. Nun día do vrao, cando os labregos ian a serra da Gamoneda, supoño que a zona da Farrapada, se non era, para o caso dá o mesmo, atopábase o ti Marcelino Garrrrido traballando coa familia naquela zona.
Nun momento, fortuítamente, facendo un traballo própio da súa profesión, tivo a ma sorte de romper o óso dunha perna, de tal xeito que non podia moverse. Aclararemos que daquela os camiños da zona, caseque non servian mais que para camiñar por eles a pé ou en xumento.
O seu fillo Pedro baixou a Teixeira a buscar xuda, e con él subiron a serra outros homes. Leveron unha escada pequena, do tamaño dun home, e unhas mantas. Coloqueron-no enriba da escada na que previamente puxeran un mullido de mantas, para aliviar o contácto do corpo, e despois de atalo a mesma, facendo padiola da escada, foron-no baixando hasta Hermisende, onde o levarian a Zamora a curarle a perna.
Penseron que o mellor era que seguira atado a escada, e subironno a un coche, tipo berlina que tiña o Vidal de Hermisende.
Inicieron o camiño, o ferido, o Vidal como conductor, e como a compañantes, o Pedro, fillo do Ti Marcelino e o Martín Gordo.
Sairon pola pista de grava, que era a carretera daquela, sen ningún contratempo dino de mención hasta que chegueron a Rañalobos Aiqui a cousa púxose séria, pous o noso amigo, ti Marcelino, entreronle unha ganas enormes de mexar, cousa que les creou un problema os acompañantes, pois non sabian como colocalo. Entón o Vidal tivo unha ocorrencia: Díxole o Martín- Ahí atras, no coche, hai unha lata desas do aceite.Está lipa, a ver se é capaz de meter a “piringola”polo burato, é pondo-o de lado, mal será que non poda mexar.
Dito e feito, axuderon-no e o señor Garrido escomenzou a alivia a vexiga. Como é de recibo nestes casos, os acompañantes retireronse un chisquiño, por pudor, e falaban das súas cousas. De repente, o ti Marcelino, empezou a dar berros, que se oian desde as Valiñas:
“Ayy.... ayy... miña pixa. Ayy.....ayyy, miña pixiña!”
De sutaque, o Vidal dixolle os outros, ¡carallo!, ¡fixémola boa!. Na lata debia haber inda un pouco de pedras de carburo!.
Amañeron o desaguisado como puderon, e acaberon levando ó home o hospital, donde o primeiro que amañeron foi a “pixiña” do ti Marcelino, despois o oso da perna, que necesitou uns clavos para mellor arranxo.
Cando os médicos o madaron para a casa, dixeronle : Volva por aiqui dentro de tres ou catro meses, que ainda que no sexa necesario, sacamosle os clavos que agora leva.
Cando pasou o tempo preestablecido polos galenos, negouse a ir o hospital, pois cando le ficeran a operación, escoitera que os clavos eran de prata, e él dixo:
¡Bo, so queren recuperar a prata, ¡de eso nada, quedome eu con ela!
O que non me soupo decir o Serafín foi, se, cando morreu, se deixou sacar a prata ou a levou consigo.

lunes, 10 de agosto de 2009

¡VACACIOOOONS!

LISCO A FACER O MANDRÁN NO QUE QUEDA DE MES.

SEGUIREI DANDO A PALIZA A VOLTA.

ORDENOLLE A TODO QUISQUE QUE DISFRUTE BEN AS VACACIÓNS.

GERÁSIMO É A VELOCIDADE

Para aqueles que non o cheguesteis a coñecer, direivos que o meu amigo Gerásimo, era neto do ti José Maria e da tia Genoveva, fillo da Felicita, e polo tanto curmán do tamén amigo meu Modesto mais coñecido desde a súa época de estudiante como Modestolo-pez, xa que así foi como o parecer puxo o seu nome algunha vez, sobre blanco na escola.
O Gerásimo, liscou para a Arxentina xa vai un feixe de anos, coido que arredor de medio século. Dende entón perdinlle a piaxe, e solo soupe cousas del a través de dimes e diretes.
Era o meu amigo, gran afeccionado a velocidade, pois sempre traia a burra coa que ia coas vacas, a galope tendido. Contareivos alguna falcatrúada.
Nunha ocasión viña coas vacas polo Poulo do Mexacan, e o chegar mais ou menos por alí atopouse co Basilio que tamén andaba por aló.
O Basilio, que era un gran argallador de liortas, díxolle que, seguro que non era capaz de por a burra a todo galope e deixar que él la espantera. Gerásimo aceptou o reto, e para facelo mais difícil, dixole que iria montado na burra e escanchado o revés, é decir, mirando hacia o rabo. Tamén teño que decir que daquela, montábase nos xumentos a pelo, é decir sin albarda nin nada.
Puxeronse maus a obra, deixeron alargarse ás vacas, o Gerásimo desandou parte do camiño, para que a burra puidera coller carreira, e o Basilio agachouse detras de unhas urces, para espantalo xumento cando cando cheguera a súa altura.
Tal cual. A burra colleu unha boa velocidade.O Gerásimo montado o revés e azuzando. Cando chegueron a altura do Basilio, este saiu detrás das urces, e para mellorar a cousa, guindoulle a chaqueta enriba da cabeza da burra. Sucedeu o que tiña que suceder. A burra espantouse, asustouse, e como no vía, desviouse do camiño, e alá foron cabaleiria e cabaleiro un sobre o outro para a parte de abaixo do camiño.
O Gerásimo quedou embazacado, semi-incosciente e o Basilio con un susto de morte, pois pensou que matera a burra.
Noutra ocasión o meu amigo fixo un bólido de catro rodas, de madeira todo. As rodas tiñan como uns vinte centímetro de diámetro, e xiraban sobre un eixe de madeira. Púñao en costiñas e montando nel o aparato deslizábase a unha boa velocidade.
Tamén por una porfía, un día decidiu baixa polos barreiros que habia entre os dous camiños, diante da iglesia. Desde o Minoco de meu avó, que tiña un bon desnivel, hasta a porta da tia Aurora. Daquela no existía a carretera.
Arriba, donde ahora está o mesón Jabalí, montou no seu bolido e deixo-o galgar pola costa abaixo. Como aquelo non tiña dirección non puido rousar o chegar a entrada do que era a rectoral. Enfiloú hacia un negrillo que había no arranque do carreirón da fonte do Souto. Antes de chegar á árbore o bólido freou en seco nunha pedra, pola forza da inercia o Gerásimo saiu disparado hacia adiante e parou dando coa cabeza contra o negrillo ficando tamén sen sentido.
Outras moitas aventuras deste tipo tivo meu amigo. Coido que está vivo de casualidade.
Unha forte aperta amigo Gerásimo.

sábado, 8 de agosto de 2009

Calila y Digma (versión mía)

AVARICIA FATAL
Durante toda su vida no había hecho otra cosa que trabajar duro. Las cosas le habían ido bien y logró amasar una gran fortuna. Tenía una mansión en vez de una casa. Por todos los rincones había acumulado cosas de gran valor, con el objeto de disfrutarlas más. Cuadros de pintores famosos y de reconocido valor, objetos de metales preciosos, y demás cosas, que solo sirven de adorno, pero que tienen un valor incalculable. Había en la mansión todo lo que se pudiera desear.
Cuando ya había cumplido los ochenta años, conoció una mujer joven, elegante, guapa, calculadora y fría como una estatua de Tales de Mileto.Esta mujer era consciente de la riqueza de aquel viejo, y también del enamoramiento del mismo, cosa que intentó acrecentar con sus zalamerías que a todas luces eran falsas. Solo tenía en cuenta una cosa, llegar a casarse con él, heredar, pués estaba claro que no podía durar muchos años.
Conseguido su objetivo de hacer pasar por la vicaria al viejo-ricachón, le despreció con el mayor de los descaros, pero era tanta la adoración que él sentía por ella que todo se lo pasaba por alto.
Los desprecios, ni hacian que muriera, ni que dejase de desearla.
Una noche que estaban cenando entró en la casa un ladrón, cosa que hizo que la mujer se asustara mucho y llena de ansieda se abrazó al cuello de su marido y se apretó contra él toda muerta de miedo.
Entonces el viejo, lleno de alegría, se dijo para si: ¿Cómo me da Dios tanta ventura?
Cuando se acercó el ladrón le dijo: Toma todo lo que quieras y puedas llevar, pués a ti te debo que mi mujer me abrace.
Entonces el ladrón escogió las mejores obra de arte, y joyas, junto con todo el dinero que pudo, y cuando se iba a marchar, volvió sobre sus pasos y cogiendo a la mujer por un brazo también se la llevaba, sin que esta opusiese resistencia.
Cuando iban a atravesar el dintel de la puerta, sonaron dos disparos y los dos cayeron muertos, mientras el viejo contemplaba, aquella escopeta con los adornos de oro en la culata, que un día había sido el deseo de la mayoría de tiradores que la habían visto. Entonces volviendo a su sofá favorito murmuró: Le dije que se llevara lo que quisiese, pero el que intentase llevarse a mi mujer, y ella lo hubiese consentido, era algo que no debía permitir.

Adaptación “sui géneris”de Calila y Digma, de Alfonso X. (con perdón)

viernes, 7 de agosto de 2009

¡TEMPIÑOS!

Nostalgias.

Era no medio da invernía, alí, polo Val dos Marcos. Había neve do Carballal hacia a Cachena, pola beira do Tuela non coallera a neve.
Despous de xogar a partida na casa do Caxera, estábamos a escoitar a Pepe Pinto naquela belísima copla, intitulada “Mi niña Lola”, mentras no camiño facía un fríu xeado, enriba da pouca neve que ali quedaba.
Asomou o fuciño pola porta, meu tiu Manolo, cando mirei para él fixóme un aceno hacia afora. Eu sabia o que queria decir; quería falar conmigo a solas. Saín anda él, é dixóme: Que te parece si mañá imos a busca dun par de coellos, hacia Vilares?. ¡Feito, respondín eu, chamame pola maña! – Vale, deica mañá.
Entrei de novo para acabar de escoitar a copla. Daquela, pasabamos a metade da noite escoitando Radio Andorra, con aquel programa donde para poder escoitar os “cantores” da época, habia que tragarse antes de cada cantiga, polo menos media hora de dedicatórias. Estas dedicatórias eran case sempre o mesmo: Didicado por fulanito e fulanita desde Suiza para seus pais, hirmaos, primos, parentes, amigos e este aquel e o de masi aló, en Peteliños de Abaixo ou de Arriba. Así durante media hora ou mais. Mais merecia a pena, por escoitar a Pepe Pinto, La Niña de la Puebla, Valderrama, Fariña ou outros, sin olvidar a António Molina.
Cando acabou o programa, saímos todos co ánimo de descansar nas camas por aquela noite. Coma sempre, subimos xuntos os da barriada darriba; Licesio, Agustín, Eloy e un servidor de ustedes, que tamén coma sempre, facíamos plantón diante da casa do ti Dario, que por aquelas horas tiña sintonizada a radio nunha emisora estranxeira, que emitía música orquestal, que facia que os pés se eleveran por enriba do planeta co ánimo de bailar, ainda que non era o nos forte, salvo o Agustín que debecia sempre por bailar.
O dia seguinte, despois de pasar polas Cegudas, Caboco do Lombeirón, As Latas, cheguemos as viñas, nas que ainda habia un que outro pampano, follas mais ben de color roxo que verde, inda tivemos a oportunidade de catar uns melóns que algunha alma caritativa sementera por alí.
A cazata foi pequena, volvimos para o pueblo polo Poulo dos Mexacans, donde nos atopemos co Céfiro e o Teófilo que sempre andaban xuntos de caza. ¡Claro!, tiñan o costume de levar, aparte da merenda, un o viño e o outro o termo do café. Esto último era o que mais eu le envaxaba.
Por mor de unhas perdices, acabemos na Portela das Teixugueiras, donde sentémos a fumar un cigarro, que mentras o liábamos podíamos escoitar o famos “Pikú” de Hermisende que berraba a todo berrar, e gracias o vento do leste escoitabamolo perfectamente. Soaba naqueles intres o pasodoble “mi jaca”, o que fixo que mentras durou, estiveramos completamente caladiños escoitando.
Desde alí mesmo vímos unha parella acercandose o riu, e perdimolos de vista durante unha media hora. Cando saíron das salgueiras cada un liscou por un lado diferente, o que levou o Céfiro a referirnos unha anécdota, que nunha ocasión le sucedera a él.
Estaba él no Salgueiral nunha ocasíon, e de pronto, xusto enfrente, do outro lado do Tuela, albiscou tamén unha parella, practicando o deporte mais vello do mundo, o que agora os cursis chaman “hacer el amor”, cando daquela nós tíñamosle un feixe de nomes, tales como votar unha cana o aire, afoscallar, votar un casquete, etc. Ainda que o que mais nos gustaba era, porse nela, ou simplemente foder.
Según o meu amigo Céfiro, o exercicio decidiron facelo de pé, apoiados nun negrillo daqueles grandes que habia nos prados. O problema veu cando a moza, que estaba de costas ó negrillo, se deu conta de que él os estaba a mirar. Enton sen consideración de ningunha clase, deulle un empurrón o mozo e liscou. Podedes imaxinar a ridicula postura do mozo.
¡Buff, tempiños!.